WEEKBLAD VOOR OUDER-AMSTEL INTERVIEWT JAAP BIJL
Jaap Bijl geïnterviewd door Weekblad voor Ouder-Amstel
DUIVENDRECHT – Onlangs werd Jaap Bijl i.h.k.v. een kettinggesprek geïnterviewd voor het Weekblad voor Ouder-Amstel. Veiligheid, daar draait het werk van Jaap Bijl om. Maar dan wel op twee verschillende terreinen: hij houdt zich bezig met voedsel- en arbeidsveiligheid. “Ik geef trainingen en advies aan heel verschillende doelgroepen. Dat, in combinatie met de maatschappelijke relevantie, maken mijn werk heel leuk.”
Vorige kandidaat Ilse Godtschalk kent hem van een gezamenlijk project. Samen hebben ze veiligheidsfilms gemaakt voor statushouders, zodat deze hun Veiligheidsdiploma (VCA) konden behalen, om aan de slag te mogen op de bouw. Ze wil van hem weten hoe dit project en het werken met e-learning is bevallen. Maar eerst even een stapje terug: wat houdt het beroep van veiligheidskundige in?
“Alle organisaties waar mensen werken dienen zich te houden aan de Arbowetgeving of de daaraan gerelateerde regelgevingen. Als veiligheidskundige adviseer ik over de wijze waarop bedrijven daar invulling aan kunnen geven. We kijken samen naar de veiligheidsrisico’s en stellen maatregelen vast voor een systematische beheersing ervan. Daarnaast organiseer ik veiligheidstrainingen en ontwikkel ik trainingsmateriaal over dit onderwerp. Dit doe ik met name binnen de bouwbranche.”
Waarom houden mensen zich niet aan veiligheidsregels?
“Arbeidsveiligheid is geen ‘rocket science’. Het gaat om menselijk gedrag. Je moet er achter zien te komen waarom mensen zich op een bepaalde manier gedragen. Tijdens werkbezoeken op locaties blijkt vaak dat ondanks dat medewerkers bekend zijn met de gevaren, zij zich toch onveilig gedragen. Denk bijvoorbeeld maar eens bij werkzaamheden op daken zonder valbeveiliging. Hoe dat kan? Het heeft vaak te maken met een onderschatting van de risico’s en een overschatting van iemands kunnen. Maar ook andere factoren, zoals de bedrijfscultuur of tijdsdruk spelen een belangrijke rol. Het is in veel gevallen een combinatie van (externe) factoren die tot een keuze voor onveilig gedrag leiden.”
Hoe zorg je dan toch voor een gedragsverandering?
“In ieder geval wil ik mensen bewust maken van de risico’s. Wanneer iemand onveilig werkt op een dak en eraf valt, heeft dit niet alleen grote consequenties voor degene zelf, maar ook voor zijn collega’s, gezin, vrienden en naasten. Dit is het werkelijke risico. Tijdens trainingen heb ik het dan ook vaak over de mogelijke gevolgen van ongevallen om mensen bewuster te maken. Hiermee bedoel ik dat men verstandig om moet gaan met risicovol werk. Onveilige situaties melden en hier autonoom in zijn. Dit betekent dat je telkens voorafgaand aan de start van het werk je eerst na moet gaan of je het werk veilig kan uitvoeren; ben je ‘fit for work’, heb je voldoende kennis en ervaring, heb je voldoende tijd, heb je de juiste arbeidsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen. Zo niet, dan moet je stoppen en na nadenken over een manier waarop het werk wel veilig kan worden gedaan.”
Je bent voor je werk dagelijks bezig met veiligheid. Hoe beïnvloedt dit jouw leven?
“Ik denk altijd na voor ik iets doe. Als ik bijvoorbeeld ga klussen voer ik in mijn hoofd vaak een soort risico-inventarisatie en evaluatie uit. Vragen die ik me daarbij stel zijn dan; kan ik dit, heb ik de juiste middelen, wat kan er mis gaan en wat zijn daarvan de gevolgen. Ik sta dus stil bij de risico’s. Je zult mij bijvoorbeeld niet snel op een ladder zien klimmen om bijvoorbeeld de dakgoot schoon te maken; ik voel me niet vertrouwd op een ladder, ik heb geen goede ladder en ik weet dat er relatief veel ongelukken mee gebeuren en bovendien zijn de gevolgen van een ladderongeval vaak ernstig. Wanneer je niet de juiste middelen hebt, of de juiste kennis of vaardigheden, kun je het beter niet doen, vind ik.”
Naar welk project refereert Ilse?
Naar het project ‘Statushouders aan het werk in de bouw’. Mensen die in de bouw willen werken dienen eerst hun VCA diploma te behalen. Het VCA diploma is een officieel document waarmee je kan laten zien dat je bekend bent met de belangrijkste veiligheidsrisico’s en hier veilig mee om kan gaan. Voor statushouders bleek het VCA diploma heel lastig te halen. Niet alleen vanwege de taal, maar ook vanwege de manier waarop de examenvragen worden gesteld. Om statushouders goed voor te bereiden op het VCA examen hebben we samen dertien veiligheidsfilms gemaakt, elk met een specifiek veiligheidsthema. Door het maken van interactieve veiligheidsfilms ging het slagingspercentage enorm omhoog. Het was een intensief project, maar erg leuk om te doen. Dit project, maar ook mijn andere werk is maatschappelijk relevant, iets wat ik heel belangrijk vind. Daarnaast vind ik het leuk om met heel uiteenlopende doelgroepen te werken.”
Wie nodig je uit voor het volgende gesprek?
“Vincent Koot, mijn trainer bij Personal Fit. Ik vind een gezond lichaam en gezonde geest belangrijk; dit bereik ik door training. Vincent is nog niet zolang ondernemer in Ouder-Amstel. Ik ben benieuwd hoe hij dit aanpakt.”
Naomi Heidinga